Wskazanie właściwej technologii pokrycia ścian to nie tylko fantazyjny dobór barwy, która ma ozdobić konstrukcję domu jednorodzinnego. Elewacja to skomplikowana, wielofunkcyjna powłoka o niezwykle ważnych właściwościach ochronnych. Sprawdź, co powinien wiedzieć o niej właściciel domu jednorodzinnego.
Elewacja domu jednorodzinnego stanowi łatwą do zauważenia, zewnętrzną część ścian budynku, która pełni funkcję ochronną i estetyczną. Zapewnia trwałą i skuteczną osłonę przed każdymi warunkami atmosferycznymi oraz, jako element, wpływa na izolację termiczną i akustyczną obiektu budowlanego. Odpowiednio dobrane, właściwe materiały i uwzględniona technologia wykonania elewacji decydują zarówno o trwałości, jak też o efektywności energetycznej budynku. Fasada w domu jednorodzinnym pełni funkcję analogiczną do skóry w ludzkim organizmie.
Warstwy elewacji i wykorzystane materiały budowlane
Elewacja nie jest jednolitym tworem, składa się zwykle z kilku warstw, które mogą różnić się w zależności od ostatecznie wybranego systemu ocieplenia. Najważniejszy podział nowoczesnej elewacji wygląda w ten sposób:
Podkład ścienny czyli mur nośny
Ściana zewnętrzna wykonana jest z materiałów budowlanych, takich jak beton komórkowy, pustaki ceramiczne, pustaki keramzytowe lub bloczki z perlitu. Wyznacza główną warstwę nośną, która odpowiada za stabilność budynku.
Izolacja termiczna
Przestrzeń elewacji, w której najczęściej stosowane materiały to styropian biały EPS, styropian grafitowy EPS, wełna mineralna szklana lub skalna oraz płyty poliuretanowe (PIR). Izolacja termiczna elewacji ma za zadanie ograniczać straty ciepła i kompleksowo poprawiać efektywność energetyczną budynku.
Warstwa zbrojąca
Istotny element elewacji, utworzony zazwyczaj z siatki z włókna szklanego zatopionej w kleju. Ponosi odpowiedzialność za całkowitą stabilizację izolacji i chroni ją przed ewentualnymi uszkodzeniami mechanicznymi oraz samoistnymi pęknięciami materiału.
Warstwa wykończeniowa
To, co dostrzegają nasze oczy. Fragment elewacji, którym najczęściej jest tynk akrylowy, tynk silikonowy lub tynk mineralny. Popularne bywają także okładziny z drewna, klinkieru, płytki ceramicznej lub innowacyjne okładziny metalowe. Wykończenie pełni rolę dekoracyjną, ale dodatkowo chroni też budynek.
System ETICS (External Thermal Insulation Composite System)
Dzisiejsze elewacje domów jednorodzinnych wykonywane są w standardzie ETICS i w zgodzie z jego założeniami. System ETICS, czyli dedykowane metody ociepleń dla ścian zewnętrznych. Tworzą technologię, w której optymalną izolację termiczną montuje się bezpośrednio na ścianie budynku, a następnie precyzyjnie pokrywa tynkiem.
Składa się tak samo, jak nowoczesna elewacja, z warstwy izolacji, warstwy zbrojącej oraz warstwy wykończeniowej. ETICS jest powszechnie stosowany jako najlepsze rozwiązanie dla ścian wielowarstwowych w domach jednorodzinnych, ponieważ zapewnia dobrą izolacyjność termiczną i akustyczną oraz z łatwością pozwala osiągnąć pożądane parametry energetyczne całego budynku.
Fasada wentylowana w domu jednorodzinnym
Fasada wentylowana to nowoczesna elewacja, w której między warstwą izolacji, a ostatecznym materiałem wykończeniowym pozostaje stworzona szczelina wentylacyjna. W ten sposób wilgoć zgromadzona wewnątrz ściany jest bardzo skutecznie odprowadzana. Dzięki temu zapobiega się powstawaniu na ścianie pleśni, grzybów, czy alg. Fasada wentylowana może zostać prawidłowo wykonana z materiałów takich jak drewno, płyty ceramiczne, kompozyty aluminiowe lub laminaty HPL.
Elewacja wentylowana oznacza lepszą trwałość wszystkich zastosowanych warstw, właściwą ochronę przed wilgocią, jak też mniejsze ryzyko uszkodzeń elewacji. Ponadto, pozostawia nam większą swobodą projektową. Jak każda wartościowa ciekawostka budowlana, wiąże się też z wyższym kosztem wykonania. Montaż jest bardziej skomplikowany i czasochłonny.
Wbrew swojej nazwie, elewacja wentylowana zostaje przytwierdzona do ściany zewnętrznej ocieplanego budynku, a nie do końcowej, zewnętrznej okładziny. Stanowi nie tylko praktyczną, ale też w pełni estetyczną ochronę ścian zewnętrznych. Dlatego jest popularnie montowana w trakcie remontów i rewitalizacji zabytkowych obiektów.
Fasada wentylowana będzie prawidłowo służyć nam w domu jednorodzinnym długimi latami, jeśli użyjemy najwyższej jakości materiały izolacyjne, a prace wykonawcze odbędą się zgodnie z obowiązującymi obecnie zasadami sztuki budowlanej.
Zalety i wady materiałów budowlanych stosowanych na elewacje
Styropian
Współczesny styropian to szeroka gama produktów z polistyrenu. Będzie to więc biały i grafitowy EPS lub wzmocniony XPS. Generalnie polistyren charakteryzuje właściwa izolacja termiczna, niska cena, lekkość materiału, możliwość dowolnego przycinania i łatwość montażu.
Słabością materiału jest niski poziom izolacji przed hałasem oraz mała odporność na ogień, chociaż obecnie dostępne w sprzedaży są już tylko wersje ognioodporne, specjalnie wzmocnione odpowiednimi dodatkami. Piętą achillesową na pewno jest słaba paroprzepuszczalność styropianu.
Wełna mineralna
Zarówno wersję skalną i szklaną charakteryzuje bardzo dobra izolacja cieplna, akustyczna, właściwa odporność na ogień oraz wysoka, czyli odpowiednia paroprzepuszczalność.
Wadą jest wyższa cena niż styropianu, większy ciężar materiału, jak też podatność na wchłanianie niebezpiecznej wilgoci. Poza tym wełna mineralna jest bardziej wymagająca przy montażu, jej aplikacja jest czasochłonna.
Płyty PIR
Płyty poliizocyjanuratowe (PIR) wyróżniają doskonałe właściwości termoizolacyjne, lepsze nawet niż styropian. Odpowiednia odporność na wilgoć oraz niewielki ciężar to kolejne atuty. Płyty PIR są jednak drogie, wiążą się też z ograniczoną dostępnością w porównaniu z wełną mineralną i styropianem.
Tynk akrylowy
Cechuje go odpowiednia odporność na uszkodzenia mechaniczne, zaletą jest też duży wybór kolorów i niska cena. Jest jednak mało paroprzepuszczalny, słaba jest też jego odporność na porastanie glonami, czyli nie jest najlepszym rozwiązaniem na terenach charakteryzujących się wysoką wilgotnością powietrza.
Tynk silikonowy
Odznacza się doskonałą odpornością na zabrudzenia, wysoką paroprzepuszczalnością co ogranicza rozwój na nim pleśni i grzybów. Bardzo ważna jest też wysoka elastyczność, co znacznie zwiększa trwałość i odporność tynku silikonowego. Jest jednak drogim rozwiązaniem. Ciekawym pomysłem jest tynk silikonowy z dodatkiem nanocząsteczek, takich jak tlenek tytanu. Bez wątpienia to jedno z najdroższych pokryć elewacyjnych.
Tynk silikatowy
Wyróżnia go niezwykle silny odczyn alkaliczny, w praktyce uniemożliwiający jakikolwiek rozwój mikroorganizmów na ścianie. Położenie tynku silikatowego jest bardziej skomplikowane niż przykładowo silikonowego i powinno odbywać się w ściśle określonych warunkach pogodowych. Trudniej czyści się powierzchnię wykończoną tynkiem silikatowym.
Płytki klinkierowe
Na pewno mamy tu do czynienia z wielokrotnie lepszą trwałością niż w przypadku jakiegokolwiek tynku. Płytki klinkierowe odznacza bardzo wysoka odporność na nieprzyjazne działanie czynników atmosferycznych oraz designerski, elegancki wygląd elewacji ściany. Wysoki jest jednak zarówno koszt materiału, jak i robocizny. Wymagana jest też koniecznie solidna konstrukcja z pozostałych warstw elewacji.
Wraz z rozwojem technologii budowlanych, w ostatnich latach popularyzują się coraz bardziej, również cenowo, wszelkie innowacyjne metody wykończenia elewacji w domu jednorodzinnym. Poznaj kilka spośród nich.
Elewacje fotowoltaiczne
Nowoczesne panele PV wkomponowane w fasadę pozwalają na przydomową produkcję zasobów energii. Elewacja fotowoltaiczna może obniżyć rachunki za prąd i zwiększyć niezależność energetyczną naszego domu jednorodzinnego.
Inteligentne materiały elewacyjne
Ulepszone farby i tynki samoczyszczące się, jak tynk hydrofilowy lub tynk z efektem lotosu. Dzięki wkomponowaniu specjalnych uszlachetniaczy, w tym powłok hydrofobowych, we właściwy sposób odpychają wręcz brud i wilgoć.
Zielone elewacje
Atrakcyjne, zielone systemy roślinne na ścianach budynku pełnią funkcje dekoracyjne i ekologiczne, wpływając pozytywnie na mikroklimat i jakość powietrza w okolicy. Monstrualne współczesne miasta o gęstym zaludnieniu dostrzegają coraz częściej zalety zielonych ścian. Przykładem tego jest Parkroyal Collection Pickering w Singapurze oraz Frasers Broadway One Central Park w Sydney. Jednak dom jednorodzinny z zieloną ścianą jest też doskonałym pomysłem na elewację.
Materiały termoregulacyjne
Zaawansowane technologicznie, nowoczesne elewacje wykorzystujące organiczne i nieorganiczne materiały zmiennofazowe (PCM). Absorbują nadmiar ciepła, a następnie stopniowo je uwalniają, wspierając pasywną regulację temperatury w budynku. W dni dzisiejszym w wielu krajach na świecie produkowaniem materiałów zmiennofazowych dla budownictwa zajmuje się już kilkadziesiąt dużych firm, które widzą w tego typu produktach olbrzymi potencjał na najbliższą przyszłość.
Właściwa elewacja na ścianach zewnętrznych
Dobór właściwej technologii i materiałów do elewacji domu jednorodzinnego wymaga starannego uwzględnienia kosztów, określenia estetyki, świadomości wymagań konserwacyjnych oraz oczekiwanej efektywności cieplnej budynku.
Elewacja charakteryzuje całą atmosferę domu jednorodzinnego. Początkowo w historii cywilizacji była tylko zabezpieczeniem przed zmiennymi warunkami atmosferycznymi. Dzięki niej nie wnikała wilgoć z deszczu i śniegu, a zanieczyszczenia niesione wiatrem nie docierały do wnętrza budynku. Z czasem stała się wyrazem statusu społecznego oraz poczucia smaku, artystycznego podejścia wyróżniającego mieszkańców.
