Wieniec budowlany to poziomy element konstrukcyjny, wykonywany w domach jednorodzinnych w celu stabilizacji i usztywnienia konstrukcji ścian zewnętrznych. Dostrzeżemy go w formie prostokątnej, żelbetowej belki, ściśle opartej na ścianach domu jednorodzinnego.
Umieszcza się go na szczycie ścian nośnych oraz między kondygnacjami. Wieniec budowlany, czy też wieniec stropowy pozwala równomiernie rozłożyć obciążenia pochodzące od stropów i dachu, co zapobiega pękaniu, wyginaniu się i deformacji ścian. Ważny zwłaszcza w sytuacji ewentualnych, nierównomiernych osiadań budynku. Zwykle jest obowiązkowy w budynkach wykonanych z materiałów mniej odpornych na ściskanie i odkształcenia, jak beton komórkowy.
Funkcja wieńca budowlanego
- zapewnia sztywność całego budynku i wzmacnia jego konstrukcję,
- umożliwia prawidłowy rozkład obciążeń pionowych pochodzących od dachu i stropów na ściany nośne,
- chroni przegrody pionowe przed deformacjami, które wynikają z obciążeń poziomych, takich jak siła wiatru czy siły sejsmiczne,
- zapobiega pękaniu i przechylaniu się ścian.
Wytyczne dotyczące wartości, jakie musi spełnić wieniec budowlany, określa Polska Norma PN-B-03002 Konstrukcje murowane, projektowanie i obliczenia.
Ze względu na konstrukcję, wyróżnia się wieniec opuszczony, wieniec równy oraz wieniec podniesiony. Kolejny podział dotyczy sposobu wykonania i będzie to wieniec monolityczny, najpopularniejszy, wykonywany bezpośrednio na terenie budowy oraz wieniec ukryty, należący do gotowych elementów prefabrykowanych.
Wieniec budowlany jest w dniu dzisiejszym stosowany w większości konstrukcji, ale może być pominięty w budynkach parterowych o niewielkich obciążeniach. Jest to możliwe szczególnie wtedy, jeśli ściany nośne wykonane są z materiałów odpornych na zginanie, takich jak pustaki ceramiczne lub keramzytobetonowe.
W niektórych projektach technicznych rekomenduje się belki nadprożowe zamiast wieńca budowlanego lub używa w jego miejscu systemu stropowego, takiego jak prefabrykowane płyty stropowe. Tego typu rozwiązania mogą we właściwy sposób rozkładać obciążenia, w sposób eliminujący potrzebę tworzenia wieńca budowlanego.
Materiały na wieniec budowlany
Wieniec budowlany wykonuje się najczęściej z:
- betonu – zwykle klasy C20/25 lub wyższej, aby uzyskać odpowiednią wytrzymałość na ściskanie i zginanie, jednak na ścianach kolankowych beton C12/15 lub wyższy.
- stalowych prętów zbrojeniowych – zbrojenie poziome oraz strzemiona zapewniające odpowiednią nośność i sztywność.
Etapy wykonania wieńca budowlanego
Przygotowanie deskowania
Deskowanie ustawia się wokół ścian, tworząc szalunek, który nada kształt całemu rozwiązaniu wieńca budowlanego.
Montaż zbrojenia
We wnętrzu deskowania umieszcza się pręty stalowe. Jest to zbrojenie główne, czyli pręty podłużne oraz strzemiona, jakimi są pręty poprzeczne, które wspólnie tworzą konstrukcję nośną.
Betonowanie
Zalewanie deskowania betonem, który powinien zostać dobrze zagęszczony, aby uniknąć powstawanie pęcherzy powietrza i zapewnić jednorodność powstałej powierzchni betonu.
Curing czyli pielęgnacja betonu
Zalany wieniec powinien być odpowiednio pielęgnowany, najlepiej nawilżany przez pierwsze dni po wykonaniu. W ten sposób uda się uniknąć nadmiernego parowania wody i wywołania niepożądanych pęknięć skurczowych betonu.
Rozbiórka deskowania
Po osiągnięciu odpowiedniej wytrzymałości wylanego i wyschniętego betonu, deskowanie można rozebrać.
Ocieplenie wieńca budowlanego
Ocieplenie wieńca jest kluczowe, by uniknąć powstawania mostków termicznych. Najczęściej stosuje się w tym celu płyty styropianowe, czyli polistyren EPS lub XPS. Surowiec przyklejany jest bezpośrednio na powierzchnię wieńca i chroni przed stratami ciepła.
Równie popularna do ocieplenie wieńca budowlanego jest wełna mineralna. Na ogół jest stosowana tam, gdzie wymaga się dodatkowej izolacji akustycznej i paroprzepuszczalnej, której nie zapewni styropian.
Dodatkowo, na zewnątrz nowo powstałej warstwy izolacji można aplikować dedykowaną siatkę wzmacniającą i tynk, co zapewni większą odporność rozwiązania na niekorzystne czynniki atmosferyczne.
Jak eliminować ewentualne mostki termiczne w okolicy wieńca budowlanego?
Jeśli chcemy uniknąć powstawania mostków termicznych w okolicy wieńca budowlanego, należy zadbać o odpowiednią izolację i ciągłość warstw izolacyjnych. Mostki termiczne mogą prowadzić do niekontrolowanych, dużych strat ciepła i lokalnych zawilgoceń elementów wieńca, stropów lub ścian. Dlatego szczególnie ważne jest dokładne, staranne wykonanie ocieplenia. Oto kilka skutecznych metod:
Ocieplenie wieńca na poziomie ścian zewnętrznych
Wieniec budowlany często izoluje się z zewnętrznej strony ścian, stosując w tym celu izolację o grubości dostosowanej do pozostałej warstwy ocieplenia. Zwykle używa się materiałów takich jak styropian EPS lub płyty polistyrenu XPS, które mają dobrą wytrzymałość na ściskanie oraz niski współczynnik przewodzenia ciepła.
Styropian EPS (polistyren ekspandowany) zapewni właściwą, dobrą izolację termiczną, jest lekki i łatwy do zamontowania, ale wymaga dodatkowej osłony przed wilgocią, kiedy ocieplamy nim wieniec budowlany.
Styropian XPS (polistyren ekstrudowany) jest zdecydowanie bardziej odporny na wilgoć niż zwykły styropian EPS i ma nieco lepszą wytrzymałość, co czyni go odpowiednim do zastosowania przy wieńcu budowlanym.
Płyty izolacyjne dostosowane do stref mostków
Można używać izolacji styropianem grafitowym EPS lub płytami poliuretanowymi PIR, które mają bardzo niski współczynnik przewodzenia ciepła (λ). Pozwalają na uzyskanie takiej samej izolacyjności cieplnej przy zastosowaniu mniejszej grubości ocieplenia, co ogranicza przestrzeń potrzebną na dodatkowe warstwy.
Zastosowanie izolacji wewnętrznej przy niektórych projektach architektonicznych
W przypadku, gdy nie ma możliwości zastosowania prawidłowego izolacji od strony zewnętrznej, można aplikować dodatkową warstwę ochrony cieplnej od wewnątrz. Używamy w tym celu wełnę mineralną, właściwie zabezpieczoną paroizolacją, żebyśmy mogli zapobiec kondensacji pary wodnej. Rozwiązanie to bywa stosowane bardzo rzadko, gdyż zaburza ciągłość izolacji.
Eliminacja mostków termicznych na etapie połączenia ściany z dachem lub stropem
Istotne jest również zachowanie ciągłości całego ułożonego ocieplenia między wieńcem, a warstwą izolacji dachu lub stropu. Dobrą praktyką budowlaną jest wyprowadzenie ocieplenia ścian troszeczkę nieco powyżej krawędzi wieńca. Następnie możemy połączyć go z izolacją połaci dachowej lub stropu. W ten sposób uzyskamy pożądaną, nieprzerwaną warstwę termoizolacyjną.
Bloczki i elementy systemowe z izolacją
Na rynku budowlanym dostępne są w sprzedaży bloczki systemowe z wkładkami termoizolacyjnymi, które mogą być z powodzeniem stosowane w wieńcach. Są to gotowe, prefabrykowane elementy, które ograniczają pojawianie się mostków termicznych i ułatwiają montaż warstw izolacyjnych.
Kontrola jakości wykonania ocieplenie wieńca budowlanego
Powinniśmy bardzo dokładnie upewnić się po zakończeniu izolacji, że całość prac związanych z wieńcem jest wykonana zgodnie z przygotowanym projektem technicznym. Staranność, dbałość podczas układania izolacji, brak pozostawionych szczelin oraz użycie odpowiednich, dedykowanych substancji klejących pozwolą nam skutecznie zapobiegać powstawaniu groźnych mostków cieplnych.
Staranne, właściwe wykonanie ocieplenia wieńca budowlanego przyczynia się nie tylko do poprawnej efektywności energetycznej, ale także zwiększa komfort użytkowania domu jednorodzinnego i zmniejsza ryzyko zjawiska kondensacji pary wodnej w konstrukcji, która po pewnym czasie może być dla niej wręcz niszcząca.
