Bloczki betonu komórkowego i pustaki ceramiczne to dwa popularne materiały budowlane stosowane do wznoszenia ścian zewnętrznych w domach jednorodzinnych. Oba produkty spełniają obowiązujące wymagania budowlane, ale znajdziemy pewne różnice w zakresie izolacyjności termicznej, wytrzymałości, paroprzepuszczalności i akustyki. Dylematem inwestora indywidualnego i przyszłego właściciela domu jednorodzinnego jest fakt, że powinien wybrać najlepsze z dostępnych na rynku materiały do wznoszenia ścian.
Budownictwo zmienia się dynamicznie, pojawiają się nowe technologie architektoniczne. Inne są także dzisiaj oczekiwania stawiane ścianom zewnętrznym domu jednorodzinnego. Coraz wyższe wymagania dotyczące izolacyjności termicznej budynku niewiele jednak zmieniły w wyborach konsumenckich. Od wielu lat beton komórkowy i ceramika wiodą prym w indywidualnym budownictwie mieszkaniowym w Polsce.
Ściana z bloczka komórkowego lub pustaka ceramicznego oznacza liczne warstwy prostokątnych materiałów budowlanych, które zostały nałożone na siebie nawzajem. Zastanówmy się więc, co najlepiej dopasowywać i wmurować w ścianie naszego domu jednorodzinnego.
Bloczek autoklawizowanego betonu komórkowego
Produkowany jest z piasku kwarcowego, wapna, cementu i wody z dodatkiem ulepszaczy, działających też jako środek spieniający. Po dokładnym wymieszaniu składników dochodzi do kontrolowanej reakcji chemicznej. Pojawiają się wtedy bardzo istotne, drobne pęcherzyki powietrza, nadające bloczkom betonu komórkowego porowatą strukturę i odpowiednie właściwości. Materiał jest potem autoklawizowany, czyli utwardzany pod wysokim ciśnieniem pary wodnej, a to zapewnia mu odpowiednią wytrzymałość. Profesjonalne przygotowanie właściwej mieszanki betonowej wraz z technologicznie przeprowadzonym procesem utwardzania zapewnia pozyskanie pożądanych właściwości materiału, w tym jego optymalnej trwałości.
Pustak ceramiczny
Pustaki ceramiczne produkowane są z gliny wypalanej w temperaturze około 1000°C. Glina użyta do stworzenia ceramiki jest substancją ilastą, której minerały powstają z uwodnionych glinokrzemianów glinu, mających krystaliczną, warstwową strukturę. Do przygotowanej masy gliny dodaje się wodę, a całość jest formowana w kształt pustaków o oczekiwanych rozmiarach i specjalistycznych układach komór wewnętrznych. W procesie wypalania glina ulega stwardnieniu. Pory i komory powstałe po odparowaniu wody nadają pustakom ceramicznym właściwości izolacyjne.
Porównanie kluczowych cech betonu komórkowego i ceramiki
Izolacja cieplna
Beton komórkowy charakteryzuje bardzo dobra izolacja cieplna, dzięki porowatej strukturze i pęcherzykom powietrza współczynnik przenikania ciepła λ wynosi od 0,12 do 0,18 W/m2K, ale oczywiście ostateczny wskaźnik jest zależny od grubości bloczka. Można wiele z nich stosować do ścian jednowarstwowych, które są w stanie spełniać wyśrubowane obecnie normy termoizolacyjne w budownictwie mieszkaniowym.
Pustak ceramiczny na ogół ma nieco gorszą izolację cieplną niż beton komórkowy. Współczynnik przenikania ciepła najczęściej wynosi od 0,17 do 0,30 W/m2K. Pustak więc często wymaga dodatkowej izolacji termicznej styropianem lub wełną mineralną podczas stawiania ścian zewnętrznych.
Od 2021 roku dopuszczalny współczynnik przenikania ciepła U powinien wynosić 0,20 W/m2K dla ścian zewnętrznych budynku, bez względu na ilość warstw. Na rynku spotkamy beton komórkowy oraz ceramikę, które spełniają te normy zarówno w systemie ścian jednowarstwowych, jak i wielowarstwowych.
Ognioodporność
Beton komórkowy ma wysoką ognioodporność za sprawą niepalnych składników mineralnych. Bloczki są odporne na wysokie temperatury i mają klasę reakcji na ogień na poziomie A1.
Pustak ceramiczny również jest niepalny, oznaczony klasą A1, co sprawia, że oba materiały są identycznie bardzo odporne na działanie ognia i wysokich temperatur.
Akustyka
Beton komórkowy ma słabsze właściwości izolacji akustycznej, zwłaszcza dla dźwięków powietrznych, z uwagi na dużą porowatość charakteryzującą materiał. Konieczne bywa więc stosowanie dodatkowych rozwiązań skutecznie tłumiących hałas, szczególnie przy konstrukcjach ścian wewnętrznych.
Pustak ceramiczny posiada lepszą izolację akustyczną ograniczającą hałas dobiegający z zewnątrz. Jest tak dzięki większej masie i gęstości materiału. Pustak umiejętniej tłumi dźwięki powietrzne, więc w tej kwestii sprawdza się lepiej zarówno w przypadku ścian zewnętrznych i wewnętrznych.
Paroprzepuszczalność
Paroprzepuszczalność oznacza umiejętność odprowadzania na zewnątrz budynku nadmiaru pary wodnej, a zatrzymywania we wnętrzu ciepła. Oddychanie ściany, czyli jej paroprzepuszczalność uzależniona jest od wartości współczynnika oporu dyfuzyjnego μ dla danego produktu ściennego. Parametr μ określa opór powstający w momencie przechodzenia pary wodnej przez materiał.
Beton komórkowy oddycha, charakteryzuje go wysoka paroprzepuszczalność, gdzie μ = 6. Umożliwia więc naturalne parowanie ścian, zapobiegając niebezpiecznemu gromadzeniu się wilgoci wewnątrz pomieszczeń.
Pustak ceramiczny to również dobra paroprzepuszczalność, chociaż nieco niższa niż betonu komórkowego, bo wynosi μ = 10. Taki poziom przenikania pary wodnej także wspomaga kontrolę i utrzymanie właściwej wilgotności panującej w ścianach.
Wytrzymałość na ściskanie
Beton komórkowy ma niższą wytrzymałość na ściskanie (2–5 MPa), co powoduje, że materiał wymaga bardziej przemyślanej konstrukcji nośnej, szczególnie w wyższych budynkach. Jednak w przypadku piętrowego domu jednorodzinnego jest to wskaźnik całkowicie wystarczający.
Pustak ceramiczny wyróżnia wyższa, czyli lepsza wytrzymałość na ściskanie (5–10 MPa). Ta cecha umożliwia stosowanie go również w budynkach wielokondygnacyjnych i w konstrukcjach wymagających dużych obciążeń.
Szybkość budowy
Beton komórkowy szeroko pozycjonuje się na rynku, jako materiał budowlany pozwalający na najszybsze wznoszenie ścian. Rzeczywiście, bloczki są duże, a jednowarstwowa ściana spełnia wymogi termoizolacyjne bez dodatkowego ocieplenia. Zużycie sztuk materiału, które bardzo skraca czas budowy i ilość potrzebnej zaprawy wypada na korzyść autoklawizowanego betonu komórkowego. Jednak pamiętajmy, że ostateczne tempo prac zależy też bardzo często od doświadczenia i umiejętności wybranej przez nas ekipy wykonawczej.
Budowa ściany z pustaka ceramicznego trwa nieco dłużej, gdyż pustaki są mniejsze. Jednak też możemy z nich stawiać ściany jednowarstwowe, wymagające mniejszego nakładu pracy i krótszego czasu działania ekipy. Specjaliści budowlani mogą znacząco wpłynąć na tempo prowadzonych robót.
Ekologiczność materiałów
Produkcja autoklawizowanego betonu komórkowego jest stosunkowo ekologiczna, ale potrzebuje zużyć sporo energii podczas procesu autoklawizacji. Materiał jest jednak nietoksyczny, w pełni mineralny. Z łatwością można go poddać recyklingowi.
Pustak ceramiczny charakteryzuje technologiczna metoda wypalania gliny, która wymaga wysokich temperatur i dużych nakładów energii, a to wiąże się ze zwiększoną emisją CO₂. Jednak pustaki są naturalnym i zdrowym materiałem budowlanym, możliwym do ponownego użycia oraz dowolnego recyklingu.
Koszty zakupu materiałów
Wiodący i lokalni producenci bloczków autoklawizowanego betonu komórkowego i pustaka ceramicznego oferują różne grubości swoich produktów o nieco zmodyfikowanych parametrach technicznych. Znajdziemy więc znacznie droższe materiały do budowy ścian jednowarstwowych i tańsze produkty do przegród wielowarstwowych. Jednak wielu specjalistów budowlanych stwierdza, że przy bliższym porównaniu cen w stosunku do właściwości, tańsze do budowy ścian zewnętrznych okażą się bloczki z betonu komórkowego.
Bloczek komórkowy i pustak ceramiczny. Co wybrać?
Odpowiedni wybór pomiędzy bloczkami betonu komórkowego a pustakami ceramicznymi zależy głównie od wymagań termoizolacyjnych, akustycznych i wytrzymałościowych projektu architektonicznego budynku. Beton komórkowy lepiej sprawdzi się tam, gdzie wymagana jest wysoka izolacja cieplna, a wytrzymałość mechaniczna nie jest tak kluczowa. Z kolei pustak ceramiczny będzie odpowiedniejszy do budowy ścian o wyższej wytrzymałości mechanicznej i lepszej izolacji akustycznej.